Suikers of calorieën: Wat maakt je nou dik?

Extreme meningen krijgen zoals altijd het meeste aandacht, hits en likes. Zo ontstaan er altijd kampen en “lachwekkende” redenaties.

Daarom vind ik het leuk om er wat nuance in te brengen op mijn social media. Al weet ik dat ik er nooit de mainstream sensatie media mee zal halen. Dit keer de discussie over een dikmaker: Zijn het de suikers of calorieën…

Een voorbeeld van twee kampen:

• Kamp 1: Suikers maken dik en dus moet je alle suikers proberen te weren.
• Kamp 2: Calorieën maken dik en het maakt niet uit of deze van suikers komen of van een andere energiebron.

Beide kampen hebben een punt, maar geven naar mijn mening een verkeerd signaal af.

Lees ook eens de blog: Oorzaken van de obesitas epidemie

Mening kamp 1

Zo heeft kamp 1 ongelijk als het gaat om een interventie: waarbij je dezelfde hoeveelheid calorieën tot je neemt, maar de verhouding suikers, vetten, eiwitten verlegt. Misschien dat er wat verschil is in thermogeen effect en opname, maar dit is bijna verwaarloosbaar. Wat je wel soms merkt als je suikers- en koolhydraten schrapt is dat het lichaam wat vocht loslaat, en dat is misleidend op de weegschaal. Dit komt natuurlijk meteen terug zo gauw je weer suikers gaat eten en daar kunnen mensen de verkeerde conclusie uit trekken. In dat geval heeft kamp 2 wel een punt om hier op te reageren. En nee, insuline is niet dikmakend zonder calorie-overschot.

Mening kamp 2

Maar goed, dat doet kamp 2 weer op een manier die veel te kort door de bocht is. We krijgen namelijk geen rantsoenen maar bewegen ons in een wereld vol verleiding en de voedingskeuze heeft daarbij ook een sociale rol.

Wat we niet moeten vergeten is dat de ene calorie wellicht meer calorieën uitlokt dan de ander. Zo is het makkelijker maat houden met gekookte aardappel, dan bij friet met mayonaise. Daarnaast zal iemand die “insulineresistent” is een instabiele bloedsuiker kunnen krijgen na het eten van een suiker- of koolhydraatrijke maaltijd. Mits er weinig vezels en vetten in zitten om het effect te remmen. In de bloedsuikerdips die volgen is het lastig om jezelf tot een gezonde maaltijd te zetten. De verleiding is groot om je aan calorierijke junkfood te vergrijpen. Daarnaast kunnen suikers in een bewerkt product de dooreetfactor vergroten. Suikers dragen namelijk bij een een lekkere geur, aantrekkelijk mondgevoel, een mooie bruine kleur en natuurlijk smaak (zoet en slechte smaken maskerend). Zodoende is het lastig maat te houden bij een industriële snack waar suiker aan is toegevoegd.

Let wel op: Het is niet alleen de suiker! Vaak wordt er gesproken over suikerverslaving of een neiging om naar suiker te grijpen bij emotionele dips. Dit is niet helemaal waar, want niemand gaat pure suikerklonten eten in deze situatie of een pot honing leeg lepelen. Waar mensen eerder naar grijpen zijn bijna onweerstaanbare bewerkte calorierijke snacks waar suiker, vet en zout in zitten.

Bestel het webinar  

Dus hebben kamp 1 en 2 beide gelijk?

Dus kamp 2 heeft gelijk maar gooit het kind met het badwater weg. Het is wel degelijk interessant om de hoeveelheid toegevoegde suiker te letten, omdat dit nutteloze calorieën zijn en ze in sommige gevallen een hogere calorie-inname kunnen stimuleren (bloedsuikerdips, dooreetfactor).

Kamp 1 heeft ook gelijk, maar draaft door. Je kunt namelijk niet alleen de suiker demoniseren, want dat zit overal in, ook in onbewerkte koolhydraatbronnen. Het verschil is echter dat deze de bloedsuiker niet snel verstoren, en dat er veel voedingswaarde in kan zitten. Het probleem is dat suikers door industriële bewerking uit hun context getrokken (raffineren, bloedsuikerverstoring als gevolg soms) worden en gebruikt worden om onweerstaanbare producten van te maken in combinatie met vet en zout.

Conclusie: Suikers of calorieën?

• Het is prima om te letten op geraffineerde koolhydraten en deze te vervangen door ongeraffineerde zodat de bloedsuiker niet te snel verstoord wordt en de voedingswaarde hoger wordt. Drink zo min mogelijk suikerrijke dranken.
• Het is een goed idee om zwaar bewerkte producten sterk te minderen waar veel suiker, vet en zout in zitten en te vervangen voor minder bewerkte voedingsmiddelen.
• Als je toch voor een snel opneembare koolhydraatbron kiest zoals witte rijst, flankeer deze dan met een flinke hoeveelheid groenten (vezels) en (een beetje) olijfolie (vet) om het snel stijgende effect op de bloedsuiker te verminderen.
• Focus daarnaast niet alleen op wat je eet, maar ook waarom je het eet, analyseer je persoonlijke valkuilen en probeer hier oplossingen voor te bedenken om tot een beter gemiddelde te komen…

Ir. Ralph Moorman