obesitas-epidemie

4 oorzaken van de obesitas-epidemie

Inhoud van de blog
    Een koptekst toevoegen om de inhoudsopgave te genereren

    De laatste 30 jaar is het aantal mensen met obesitas zo goed als verdubbeld in Nederland. Veel experts en voedingsexperts buigen zich over dit probleem en zoeken naar een oorzaak voor de obesitas-epidemie.

    De oorzaak volgens mij

    Uiteraard is er niet een oorzaak te vinden en zijn er allerlei factoren die er meespelen waarom mensen meer gaan eten en minder verbranden. De een heeft het vooral over calorie-inname en de ander over calorie-verbruik. De ander over een verandering van stofwisseling.

    Wat duidelijk is, is dat het lastig is wetenschappelijk bewijs te vinden als er veel invloeden zijn en er de laatste 30 jaar veel verschillende dingen zijn veranderd. Omdat ik er ook wetenschappelijk niet uitkom doe ik een beroep op mijn ratio. Wat denk ik nou zelf?

    Uiteraard wil ik graag aanvulling, kritiek en feedback, want de cijfers zijn zo ernstig dat er echt wat moet gaan gebeuren. Daarbij is ook belangrijk dat alle hieronder beschreven betrokken partijen verantwoordelijkheid nemen en niet naar elkaar wijzen. Samenwerking is vereist om het probleem bij de wortel aan te pakken.

    korting op mijn boeken

    Obesitas-epidemie en het individu

    Uiteraard heeft de persoon in kwestie invloed op zijn of haar gedrag. Het is belangrijk om eerlijk te zijn naar jezelf. Niet alleen naar invloeden wijzen buiten jezelf maar de verantwoordelijkheid in eigen hand te nemen. De juiste intentie hebben is cruciaal voor een blijvend gebalanceerd eetgedrag en je moet goed weten waarom je dit nastreeft. Daarnaast moet je een haalbaar eetpatroon vinden en je kan door middel van zelfanalyse ontdekken wat de valkuilen zijn op mentaal gebied. Ook kunnen er zwaardere mentale belemmeringen zijn die blijvende gedragsverandering in de weg staan. Mental coaching kan hierbij een zeer belangrijke aanvulling zijn.

    Maar is het individu qua discipline en mentale gesteldheid nou zo ontzettend veranderd in dertig jaar dat dit de verdubbeling van het obesitascijfer verklaart? Dit lijkt me niet de belangrijkste oorzaak.

    Obesitas-epidemie en de levensmiddelenindustrie

    Als iemand van dichtbij heeft meegemaakt hoe de ontwikkelingen in de levensmiddelenindustrie geweest zijn, dan ben ik dat wel als levenmiddelentechnoloog. Ik ben met mijn studie aan de Wageningen universiteit begonnen in 1995. Dat was het jaar waarin convenience foods het belangrijkste speerpunt waren, dus kant- en klaar maaltijden.

    Hierdoor worden er steeds meer calorieën verkocht zonder nutritionele waarde. Ook werden laag kwalitatieve bulkgrondstoffen door middel van de meest uiteenlopende toevoegingen en bewerkingen getransformeerd in onweerstaanbaar lekkere producten. Uiteraard heeft ieder levensmiddelenconcern een commerciële insteek en dit betekent zoveel mogelijk verkopen. Het is dus interessant de consument te verleiden zo veel en zo vaak mogelijk van het product te eten.

    Een aantal trucjes:

    • Bij het ontwerpen van een levensmiddel zorg je ervoor dat je als een soort dirigent een orkest gaat begeleiden van prachtige instrumenten tot een geweldig muziekstuk waar je naar blijft luisteren. Bekende instrumenten die je kunt inzetten zijn: Look and feel (kleurgebruik, vorm en textuur), mondgevoel (denk aan knapperig en smeltend), aroma’s via de neus (denk aan de geur van vers gebakken brood), en smaaksensaties op de tong (inmiddels 5 smaken door toevoeging van de umami/E621 smaak). Wij als homo sapiens stoppen nu eenmaal met iets te doen als het saai wordt. Een stuk zalm is lekker, maar je eet er nooit een kilo van, net zoals je nooit een droog brood in zijn geheel opeet. Dus je stopt het sensatiepakket van een lopend buffet in 1 maaltijd en je eet meer dan je van plan was.
    • Bewerkte snacks vol suiker, vet en zout maken geluksstofjes vrij, waardoor we vaak eten om een mentale toestand te onderdrukken of te versterken. Dit ‘eten zonder honger’ zouden we niet doen met alleen onbewerkte natuurproducten. Niemand eet bij stress of eenzaamheid een pan broccoli leeg, maar wel een zak chips.
    • Door het steeds zoeter worden van de supermarkt en het stijgende overgewicht zijn er veel meer mensen met insulineresistentie (en andere hormonale disbalansen) dan vroeger. Mogelijk zorgen levensmiddelen met veel witmeel en suiker voor overeten door het veroorzaken van een instabiele bloedsuiker en dus dips.
    • Voordeelverpakkingen zorgen ook voor overeten. Wie is er niet opgevoed met het verplicht leegeten van het bord. Dit vertaalt zich ook in het leegeten van bijvoorbeeld voordeel chipszakken.
    • Commercials van de levensmiddelenconcerns sturen ons psychologisch veel meer naar de gepatenteerde bewerkte producten waar we moeilijk maat mee kunnen houden.

    Obesitas epidemie en de supermarkt

    • In de supermarkt is een compleet psychologisch plan uitgewerkt om aankopen door de consument te sturen. Dit plan leidt ons niet naar de pure en onbewerkte voeding maar naar de gepatenteerde a-merken, die veel invloed hebben op de schap-indeling en routing.
    • In de supermarkt word men niet echt aangespoord pure en onbewerkte voeding aan te schaffen. De keurmerken focussen zich veel meer op de a-merken. Ook worden consumenten vrijwel niet gestimuleerd zelf weer te gaan koken door het aanbieden van recepten en andere hulp. De recepten die vaak in de magazines te vinden zijn van de supermarkten bevatten de bewerkte sauzen en andere convenience foods.
    • Vlak voor de kassa wordt de consument verleid tot een impulsaankoop en dit zijn meestal repen of snoepjes.
    • Het is opvallend dat afvalmethodieken die pure en onbewerkte voeding aanraden in de supermarkt niet gepromoot worden. Dit in tegenstelling tot methodes zoals Sonja Bakker die juist de gepatenteerde voeding promoot, en de pakjes, zakjes en repen van verschillende crashdiëten in de speciaalvoedingsafdeling.
    • Ook de prijs van de bewerkte voeding is vaak lager dan de verse onbewerkte voeding.

    Obesitas-epidemie en de overheid

    • De overheid helpt niet mee bestaande regels tot patenten aan te passen. Zo is het niet interessant om producten te maken die 100% natuurlijk zijn met slechts milde bewerkingen.
    • Regelgeving met betrekking op de marketing van junkfoods en snoep zijn zeer mild. Zo kunnen kinderen bijvoorbeeld nog steeds verleid worden door snacks op kinderhoogte te plaatsen. Ook worden ze  aangemoedigd de ouders te overtuigen door de leukste striptekeningen op de verpakkingen te drukken en er speelgoedspaaracties aan te koppelen.
    • Regelgeving voor etikettering laat nog steeds de ruimte over om niet transparant te zijn over de gebruikte toevoegingen en verstoppertje te spelen.
    • De overheid legt de nadruk op randzaken zoals verminderen van het zoutgehalte van levensmiddelen. Daarentegen wordt er aan het beperken van de hoeveelheid suiker in een product geen aandacht besteed.

    Wie gaat er de verantwoordelijkheid nemen? To be continued!

    Ir. Ralph Moorman

    16 reacties op “4 oorzaken van de obesitas-epidemie”

    1. Verdrietig word ik dat het nooit gaat over hoe we ons brein laten hacken. Letterlijk verslaafd gemaakt aan die combinatie van zout, zoet en vet. Dat duivels trio dat ons dan doet snakken naar een snack :-). Mijn afkicken van een al ‘gezond dieet’ naar jagers en verzamelaars eten duurde wel 16 dagen. Met stemmingswisselingen, ruzie zoeken, slaapstoornissen etc..
      Nu al jaren het Savanne dieet heel veel groente, noten, kamut en gerst (enige graan), gevogelte, vis en schaaldieren. Geen zoogdiervlees vanwege lekkende darm, geen zuivel vanwege de verborgen koolhydraten.
      Ontbijt met zelfgebakken bagel met avocado en broccoli kiem of zelfgebakken desembrood met pitten, mayo en gekookt ei. Lunch (regelmatig niet) salade met fruit, noten, groenten, of een groentesoep. Avondeten 3/4 groenten en 1/4 vis, kip, noten, ei. En nooit calorieën tellen. Zoveel mogelijk biologisch en soms een scheut olie over de groenten. Spaarzaam met specerijen wel veel groene kruiden. Met medicatie soms fors aankomen (ook vanuit zucht) en na stoppen medicatie vanzelf weer afvallen.
      NB
      Vleesvervangers zijn vaak koolhydraatrijk en zout en veel te bewerkt.
      Gelukkig weinig dierlijke producten, dus ook goed voor de toekomst van planeet

    2. Nadat ik chronisch ziek verklaard werd kwam ik er via bioresonantie achter dat ik behalve een B12 deficiëntie ook een lekkende darm had waardoor mijn klachten chronische migraine, nek en rug klachten, hersenmist en nog veel meer te verklaren waren.
      Ik eet vooral onbewerkte nu 3 voedzame ( kh arm voornamelijke langzame kh, veel groentes en af en toe kip of vis) afwisselende maaltijden per dag. Drink geen kh veel water of zelfgemaakte warme of koude thee en gebruik omega 3 een multivitamine en extra magnesium. Ik doe af en toe een detox kuur.
      Omdat ik de 80/20 regel aan houdt geniet ik bv bij een feestelijke gelegenheid extra van een gebakje of een glaasje vruchtensap.
      Ik gebruik grasboter, kokosolie of olijfolie om te bakken.
      Tegenwoordig neem ik meer tijd voor mezelf, leerde nee zeggen en kijk zoveel mogelijk naar wat er wel kan. Ook reflecteer ik mijn eigen gedrag maar ben lief en respectvol naar mezelf. Ik mag leren van mijn fouten.
      Tevens ben ik dankbaar voor mijn proces wat ik door maak ook al ervaar ik soms pijnlijke momenten.
      Uiteindelijk ben ik een orthomoleculaire studie gaan doen en ben een eigen praktijk begonnen.

    3. Dag Ralph,
      Nostradamus heeft het voorspeld: dat de industrie voorrang ging krijgen op de mensen, en dat is exact wat we nu zien. We zien steeds meer mensen met een atypische sexuele voorkeur, en mensen die zich identificeren met het andere geslacht: voor mij als therapeute zijn dit symptomen van hormonale verstoringen, mogelijk gemaakt door het toelaten van de vele chemische stoffen in ons milieu. Ons hormonaal stelsel is het meest gevoelig voor vervuiling, en in navelstrengbloed worden tientallen toxische stoffen gevonden tegenwoordig. Tijdens de ontwikkelingsfase zijn we natuurlijk nog veel meer vatbaar voor verstoringen. Ik stuur je de link met de ‘door Europa goedgekeurde lijst van stoffen met een aangetoond hormoon-verstorende werking’ : https://edlists.org/the.ed.lists/i-substances-identified-as-endocrine-disruptors-by-the-eu Voor alle duidelijkheid: ik heb álle mogelijke sympathie voor mensen met atypische voorkeuren en gender-confusion: daar kies je niet voor, en dat is voor velen een moeilijk proces. Mij boeit het niet welke sexuele voorkeur iemand heeft, en of iemand zich meer vrouw dan wel man voelt, dat heeft op mijn leven totaal geen invloed, maar wat mij enorm stoort is dat dit menselijk lijden te voorkomen is; door onze leefomgeving te vrijwaren van toxische stoffen. Het is aan de overheid om hierop toe te zien, en dat doen ze duidelijk niet.

      1. Hormonaal vervrouwelijking is zeker wat er gebeurd hormonaal, maar in hoeverre hormonen seksuele voorkeuren en genderidentificatie beïnvloeden (of maatschappelijke verandering), dat durf ik niet te zeggen

    4. Beste Ralph – Hormooncoach -Nederland –
      Alvast reuze bedankt voor je nuttige informatie – Persoonlijk tot aan men 20e ben ik nooit naar de dokter of tandarts geweest- Mein basis voeding was grotendeels zeevoeding (algen- vis – schelpdieren) – Toen ik noodgedwongen in Nederland aankwam werd het een gewoonte om regelmatig naar de dokter en tandarts te gaan – Na mein ziekteperiode van 30x levensjaren ben ik mein heil aan gaan zoeken in een dagelijkse voeding – Niet verkeerd dat op dit moment 53% van de Nederlandse bevolking chronisch ziek is en ruim 2,2 miljoen gehandicapten bestaan o.a. – Triest & deprimerend genoeg – Zullen we terug naar Docter Hippocrates & Docter Lukas? Nogmaals bedankt –

      Met ge-zondheidsgroeten –

      F e l i x

    5. Pingback: Eetgedrag | Tips om onze voeding onder controle te krijgen!

    6. Hallo Ralph,

      Klinkt misschien wat vreemd maar soms is het antwoord zo simpel. Staart het je al jaren in het gezicht maar zijn er toch bepaalde vastgeroeste dogma’s die het onmogelijk maken helder naar de zaken te kijken. Ik zag een aantal van je andere blogs en het antwoord staart je echt recht in het gezicht.

      Om maar meteen met de deur in huis te vallen, je noemde het zelf ook al, er is geen dier die van zijn voorkeurseten te dik wordt. Koning leeuw wordt niet moddervet, het hert dat de baas is en het sappigste gras kan eten wordt niet te dik. Dieren worden alleen te dik als ze het verkeerde eten krijgen voorgeschoteld, niet als ze teveel eten van hun voorkeursvoedsel . Dat doet een dier niet. (behalve dieren die vet “horen” natuurlijk). Heeft een gezond lijf binnen wat het nodig heeft zorgt het dat het hoofd stopt met eten. Als je koeien wilt vetmesten geef je ze graan. Kunnen ze kiezen eten ze gras. Ratten kun je met bepaald dieet ook vet krijgen. Het is dus niet zo vreemd te stellen dat als de helft van de mensen obese is (en de andere helft komt er aan) ze kennelijk het verkeerde eten krijgen.

      Wat eten we dan tegenwoordig vooral? Koolhydraten, koolhydraten koolhydraten en nog eens koolhydraten. Brood, aardappels, rijst, koek, chips, chocolade, fruit, sap, frisdrank. Één grote bom koolhydraten. De laatste honderd jaar is vet zoals wij dat (duizenden jaren??) daarvoor aten helemaal uit ons dieet weggedrukt. Reuzel? Vette Jus? Vet vlees? Roomboter? Ossewit? Deze zaken zijn zo ongewoon geworden dat mensen eerder in de lach schieten bij het horen van deze zaken dan dat ze aan eten denken. Vet is zaadolie geworden. Vreemd zwaarbewerkt spul uit een knijpfles. Op brood gaat een witte smeerbare emulsie van onbekende herkomst. Consumentenbond kopte “Boterham met water”. Melde dat zelfs margarine bijna niet te krijgen is.

      En is het dan aannemelijk dat mensen van koolhydraten vet worden? De drijvende kracht achter vetter worden zijn hormonen. Insuline is hierbij de belangrijkste. Het zorgt ervoor dat glucose in spier en vetcellen worden opgeslagen. Ook voorkomt insuline dat opgeslagen vet uit de cellen niet worden aangesproken. Je wordt niet vet van vet. Je wordt vet van koolhydraten. Dit staat ook helemaal niet ter discussie en is in medische kring algemeen aanvaard. Het mechanisme hierachter is dat koolhydraten zorgen voor veel glucose in het bloed, deze glucose zorgt voor veel insuline in het bloed. Als je met koolhydraten tegelijk vet inneemt zorgt dit vet voor een dempende werking op de glucosespiegel en hiermee de insulinespiegel. Als je nou één of een paar keer per dag een hoge glucosespiegel hebt ok. Maar (zoekt het maar op bij het rivm) mensen halen tegenwoordig 29% van de benodigde energie uit tussendoortjes (één grote koolhydratenbom). Wat dit inhoudt is dat mensen de hele dag met veel glucose in hun bloed lopen. Van s’morgens vroeg tot s’avonds laat. En dus ook met veel insuline in hun bloed. Insuline die dag in dag uit vet opslaat en voorkomt dat opgeslagen vet wordt verbrand. Is het raar dat er zoveel mensen insulineresistent worden als ze dag in dag uit met veel insuline in hun bloed rondlopen?

      En, is het zo vreemd dat als mensen jaar na jaar na jaar (1 kg per jaar) dikker worden? Dat is maar 2,7 gram per dag. Als je start op je 15e ben je op je 30e 15 kg te vet. en op je 40e 25 kg te zwaar. Nee. Dat is dus niet raar.

      Dus op één staat het koolhydraten-dieet. Op twee het aantal eetmomenten. Of eigenlijk het aaneengesloten eten van koolhydraten van het moment dat we opstaan tot we gaan slapen. Dit zijn twee zaken die wij in de hele menselijke geschiedenis nooit hebben gedaan en waarschijnlijk niet “natuurlijk” zijn. Derde verdachte zijn de zaadolieen. Die hebben wij tot honderd jaar terug nooit gegeten. Het beetje vet dat de meeste mensen nog binnen krijgen is van die oorsprong. Ontbreken daar dan zaken die je lijf nodig hebt? Zou kunnen en zou veel verklaren. Waar zorgt je lijf dan voor? Dat je gaat eten, tot het lijf binnen heeft wat het nodig heeft. Voor eiwitten (de bouwstenen van je lichaam) geldt eigenlijk hetzelfde. Plantaardige eiwitten zijn moeilijker op te nemen dan dierlijke. Krijgt het lichaam niet binnen wat het nodig heeft? Dan ben je zelf niet de baas hoor, je lijf zorgt er wel voor dat je binnen krijgt wat je nodig hebt. Eten eten eten. En als er alleen koolhydraatrijk met zaadolie vetgemaakt eten met planten-eiwit is? (Lees bijvoorbeeld chips in zonnebloemolie gebakken en “zout” gemaakt met glutamaat.) Dan eten eten eten we dat. Ons lichaam is niet gek.

      Ik las dat je wel eens een koolhydraatarm dieet hebt geprobeerd. Gewoon om te kijken wat dat met je doet. Misschien moet je dit nog een keer doen. Maar dan écht simpel géén koolhydraten eten 🙂 Geen brood (ook geen volkoren), geen ontbijtgraan (ook geen supermuslie), geen rijst (ook geen zilvervlies), geen aardappels, geen suiker, geen honing, geen maïs, geen fruit, geen zetmeelrijke groenten. Gewoon, echt koolhydraatarm. Kijk eens wat dat met je doet. Kan het? Kan je nog wel sporten? Loop je niet de hele dag met honger? Ik ben nu aan mijn zesde week zonder koolhydraten begonnen. Niet normaal. Geen koolhydraat gehad (klein beetje uit kool en ui en spruitjes enz, zetmeelarme groenten). Eerste paar dagen met de overgang naar ketose gigantisch uit mijn muil gestonken. Dat ging over na een week. Ik heb zelfs het vermoeden dat de “honger’ die ik vroeger had om 10:00 of om 16:00 of 20:30 geen honger was maar een afkickverschijnsel. Het is niet voor niets dat rokers die stoppen meer gaan eten. Het is mogelijk exact hetzelfde lichaamelijke afkickverschijnsel. Ik heb een vreemde rust in mijn hoofd gekregen. Een vreemde kalmte. Mijn rsi-achtige klachten zijn verdwenen uit mijn vingers. Ontsteking in mijn knie die daar vijf maanden zat is er niet meer. Kom net terug van 6 km hardlopen op een moddervette maaltijd zonder koolhydraten. GIng top. Merkte dat ik voor de derde dag een viltje onder de verre kant van mijn bord stak zodat hij schuin afliep naar voren zodat al het vet naar de kant van mijn bord liep en ik het daar met groente en vlees kon oplepelen. Heel rare gewaarwording. Kan allemaal toeval zijn natuurlijk. Fijn is het wel. Laatste twee weken eet ik maar één of twee keer per dag. Mijn tanden zijn ook de hele-dag-glad. Zegt ook wel weer wat over of dit nou “natuurlijk” is. Ook heb ik geen dip meer in de dag. Ow ja, en wat ik ook ervaar, was er op voorhand erg beniewd naar, wel een beetje raar maar toch heel belangrijk om te melden; ik eet natuurlijk heel heel weinig vezels (stro) op deze manier, hoe is de stoelgang? Die is in tijden niet zo goed geweest. Veel minder frequent, maar top. Raar praatje misschien, maar vaak is vegen bijna overbodig en ik kom met een vreemd voldaan gevoel van de wc. Zegt ook wel weer wat. Andere dieren die eten wat ze “horen” te eten hebben ook geen wc-papier nodig. 🙂

      Wat eet ik dan wel? Soms ontbijten met stapeltje spek en eieren gebakken in roomboter. Lunch kan je overslaan na zo’n superontbijt. Of niet ontbijten maar zo lunchen. Misschien niet tijdens het afkicken van de koolhydraten, maar na een week is dat geen probleem dan zijn de meeste afkickverschijnselen wel verdwenen. Diner? In ruim gezouten boter gesmoorde groenten met paar karbonaatjes of speklappen. Soms vet rundvlees, nog beter misschien. Toetje? Volle yoghurt. Ow ja en koffie, water en volle melk is alles wat ik drink. (En afgelopen vrijdagavond flink wat glazen Goose Island IPA.:-).)

      Is dat nou niet saai? Ik ben hier als een kip zonder kop ingedoken en zeker met koken doe ik maar wat en ik ervaar vreemd genoeg dat het niet saai is. Is het elke keer maar wat anders willen eten niet een onbewuste manier van je lichaam om aan te geven “dit is niet helemaal wat ik nodig heb”? Zou kunnen…

      De vraag of al dat dierlijke eten wel ethisch is is een andere vraag en staat los van de vraag of het gezond is voor de mens.

      Zoals ik al zij, ik zit in week 6 maar ben hier nog lang niet mee klaar. Mijn vrouw heeft diabetes type 1 en heeft continuglucosemeters. Ik wil binnenkort twee weken met zo’n meter gaan lopen en eens kijken wat het verschil is tussen een witte of een volkoren boterham. Wat gebeurt er met een handje suikerklontjes? Wat gebeurt er met zo’n gekleurde suikerbom (fruit)? Wat gebeurt er met bier? Wat gebeurt er met brood met dik boter? Enz enz. Ik ben bang dat ik aan één meter (hij gaat twee weken mee) niet genoeg heb . :-).

      Groeten,

      Bram.

    7. Vivianne Pot

      Laten we ook de kwaliteit van de zorg in Nederland én de financiële belangen van de farmacie niet vergeten. Ik heb een indrukwekkend medisch dossier inmiddels opgebouwd in de loop der jaren. De grootste problemen waar ik nu al ruim 10 jaar mee kamp zijn het gevolg van verkeerde behandeling voor endometriose, daardoor verkeerde en onnodige ingrepen waar ik PTSS aan overgehouden heb, wat vervolgens een reeks aan mentale en lichamelijke gevolgen voor mij opgeleverd heeft en als laatste dat mijn lichaam jarenlang is volgepompt met paardenmiddelen die er nog een schepje bovenop hebben gedaan. Door hormoonm medicatie ben ik 20+ kilo aangekomen en toen ik onderuit ben gegaan met EMDR heb ik er een oedeem uitbraak bijgekregen met weer 10+ kilo. Inmiddels val ik ook in de categorie obesitas. En ik word enorm boos dat het altijd alleen maar over eten gaat. En dat shamen van obesitas patiënten tegenwoordig. Realiteit is inmiddels wel dat ik bij alle artsen weg wordt gestuurd, want mijn casus is inmiddels te complex. Blijft dus over een hele lange weg hoofdzakelijk in de “alternatieve zorg” op eigen kosten. En wat in jaren verziekt is, is niet zomaar opgelost.
      Het zou fijn zijn dat dit ook eens meegenomen wordt als het gaat over obesitas. Want uiteindelijk zijn de zorgsector en de farmacie er niet op uit dat mensen herstellen. Dat kost namelijk banen en winst.

      1. Inderdaad, medicatie kan ook gewichtstoename veroorzaken. Daar mag best meer aandacht naar uitgaan in plaats van altijd het beeld ben je te dik dan eet je teveel.

    8. Wanneer het om geld gaat, houden mensen op menselijk te zijn. Dit zie je ook terug in de supermarkt. En om dan in je mensbrein te blijven, moet je stevig in je schoenen staan, zeker nu in caronatijd. Met de lockdown zag ik welke schappen het leegst waren…. . En de overheid doet geen zak in het duitje. Ben het met je eens Ralph.

    9. Hanny Herremans

      Wow, wat een ongelofelijk complex probleem! Ik denk inderdaad dat de mentaliteit van mensen de laatste jaren enorm veranderd is. Mede door de mogelijkheden op de markt. Maar vergeet huisartsen niet. Toen ik vanwege een trage schildklier een te hoog cholesterolgehalte had, schreef mijn huisarts een cholesterolverlager voor. Ik weigerde om 2 redenen: iets te hoog cholesterol is redelijk normaal als de schikdklierfunctie niet in balans is. Maar vooral: een hoog cholesterolgehalte is een leefstijlprobleem en dus prima op te lossen met voeding. Mijn huisarts was verbaasd: mensen willen geen dieet meer maar een pilletje. Ik pleit ervoor om medicijnen te verbieden als voeding of een andere leefstijl het probleem kan oplossen!

    10. Je geeft aan dat de pscyche niet het belangrijkste is, maar denk is aan hoe onze maatschappij is ingericht. Prestatiegericht, altijd haast, niets willen missen, geen echte aandacht, niet gehoord/gezien worden. Men gaat hierdoor pleasen, zichzelf wegcijferen, voor de ander aan de gang om toch gezien te worden. Dit is hard werken en moet toch in iets geuit worden. De een grijpt naar drugs of drank, de ander krijgt een sportieve verslaving en weer een ander zoekt zijn heil in eten. En wat is het goedkoopste? De loze caloriebommen. Is ook vaak zoet.
      Door de snelle maatschappij wordt er ook niet meer stil gestaan bij wat jij nou echt nodig hebt en wilt. Laat staan tijd nemen om te koken of te eten. Men is niet bewust dat voeden iets anders is als vullen en als ze er wel bewust zijn, gunnen ze zichzelf geen tijd.
      De maatschappij heeft hier natuurlijk heerlijk op ingespeeld. Nog meer aanbod en zoals je hierboven beschrijft, wordt er ook nog ingespeeld op de koopkracht.
      Bovendien is op dit moment het meuk, eten met een barcode vele malen goedkoper. Dus de minder ‘rijke’ kiezen toch voor het goedkopere eten ipv het gezonde eten zonder barcode. Laat de regering nou eens dit goedkoper maken (en niet verhalen bij de boeren!) en alle meuk eens flink duurder. Ik denk dat dit al een boel zal schelen. Men snakt naar goede gezondheid!

    11. Dank voor deze blog, Ralph! Ik ga graag in op je uitnodiging om feedback en heb een aantal zaken die – wat mij betreft – het overdenken waard zijn.

      1. Ken de beperkingen van wetenschap. Als wetenschapper ken ik de beperkingen van onderzoek en weet ik hoe feilbaar de wetenschap is. Sommige dingen zijn niet te toetsen. Andere zaken zijn moeilijk te meten (denk aan psychologische processen) of moeilijk te modelleren (met name wanneer veel verschillende factoren met elkaar samenhangen). Sommige onderzoeken zijn gewoon echt niet goed opgezet, hebben te weinig of verkeerde data; of zijn verkeerd geanalyseerd bijvoorbeeld. Daar komt ook bij dat de wetenschap niet echt is ingericht op het onderzoeken van complexe fenomenen – en vele wetenschappers daardoor ook op een individueel niveau van stofjes, factoren, oorzaken en dergelijk denken. Begrijp me niet verkeerd: soms zijn deze beperkingen “nodig” om de wetenschappelijke robuustheid van je onderzoek te beschermen en communicatie/interpretatie te vergemakkelijken, maar dat gaat soms echt ten koste van waarheidsvinding. Ik zie de wetenschap dus zeker als een bron van informatie, maar ik zou er nooit blind op varen en bij constrasterende conclusies zeker veel verder denken – precies zoals jij ook aangeeft. Weet dat de wetenschap eigenlijk heel weinig weet en onderschat je eigen verstand én intuïtie niet. Schrijf je onderbuikgevoel niet meteen af, maar wees je ervan bewust dat je onderbuikgevoel ook iets kan signaleren wat ooit in de (verre) toekomst nog wel wetenschappelijk bewezen kan worden – wanneer de methoden zich er wél voor lenen.
      2. Welke functie heeft overgewicht voor het menselijk lichaam? Ik ga uit van een lichaam dat altijd een optimale balans zoekt voor zelfbehoud. Dat interpreteer ik concreet als: “Het lichaam vraagt om voeding(sstoffen) die het op dat moment het beste denkt te kunnen gebruiken om een bepaalde actie uit te kunnen voeren.” Vanuit dat perspectief vraagt een gezond en verzadigd lichaam niet om ongezonde voeding, ook niet als het aangeboden wordt. Een gezond en gebalanceerd lichaam heeft dus ook geen overgewicht. Maar, waarom zou een lichaam zichzelf beschadigen met overgewicht? Niet logisch als het “wil” overleven. Vanuit die gedachte noem ik hier een mogelijke hypothese. Wanneer het lichaam niet gezond en/of verzadigd is, dan gaat het vragen. Kunnen we dat signaal correct interpreteren (“Hebben we dorst, terwijl we denken dat het honger is?”)? Hebben we voldoende contact met ons lichaam om een dergelijke vertaalslag te maken (“Kun je differentiëren tussen behoefte aan magnesium en trek in chocola?”)? Verkeert het lichaam in hele hoge nood en neemt het dan genoegen met een suboptimaal alternatief (“Bij gebrek aan magnesium in een pure/goed opneembare/gezonde vorm, is chocola soms een alternatief.”). Wat moet het lichaam vervolgens met de rommel uit chocoladesoorten die het niet kan verwerken? Suiker via insuline naar de opslag, toxische stoffen naar de lever. Als de lever (en andere organen het niet aankunnen, dan is onschadelijk maken wellicht een optie, door het op te slaan in vet. Zodra de lever niet meer overbelast is, kan het dan alsnog verwerkt worden. Is die lever ooit niet overbelast wanneer toxische stoffen aangevoerd blijven worden? Nee. Opslaan als vet voor latere verwerking, zodat de magnesium in ieder geval gebruikt kan worden nu het hard nodig is? Ik weet in ieder geval uit eigen ervaring dat ik nu totaal niet meer gevoelig ben voor ongezonde voeding. Sterker nog, ik vind de chemische stoffen die jij beschrijft echt vies geworden. Hoe kan dit? Ik heb mijn lichaam kennis laten maken met gezonde alternatieven – en daar vraagt het nu om (en ja, daar kan ik echt enorm naar hunkeren – en op sommige momenten niet aan moeten denken). Nee, ik ben niet volleerd, maar ik zie mezelf als n=1 dat eetbehoefte en smaak behoorlijk samenhangen met de balans en behoeften van mijn lichaam.
      3. Hoe brengen we het lichaam meer in balans? Er zijn verschillende methoden om problemen aan te pakken. Van de “westerse methode” van een caloriebehoeftebalans maken tot meeromvattende methoden die alternatieve therapeuten soms wat meer gebruiken. Denk aan therapeuten die zich bezig houden met het systeem van spijsverteringsorganen, die de relatie tussen darm en hersenen in proberen te implementeren, die een relatief tussen een vergiftigd lichaam, eetgedrag en gewicht proberen te behandelen. Denk ook aan therapeuten die inname en opname heel bewust bekijken. Maar er is ook een middenweg van een orthomoleculaire kijk op zaken door te supplementeren met (geisoleerde) stoffen, hormonen. Wat dit betreft kan ik alleen uit eigen ervaring een voorkeur uitspreken. Die voorkeur is om nóg meeromvattender te kijken en nog meer “waarom-vragen” te stellen. Ik was destijds heel blij dat vastgesteld kon worden dat mijn schildklier, bijnieren, lever, alvleesklier, darmflora en de rest van mijn hormonale stelsel uit balans was. Maar ik wilde ook weten waarom mijn lichaam een natuurlijk product zoals meloen niet kon verteren (intolerantie, naast vele andere interolanties). Dat is voor mij geen logische reactie: een gezond lichaam zou alle eetbare producten uit de natuur moeten kunnen verteren. Een beperkt dieet zoals dat van mij kan nooit gezond zijn op de lange termijn. Dus hoe kan ik mijn lichaam herstellen zodat het wel alles wat als voeding aangemerkt kan worden kan verteren? Daarvoor bleken spijsverteringsenzymen, hormonale suppletie en wat detoxwerk ook zeker niet voldoende. Geloof mij, ik ben van Hormoonfactortrainer naar het bedrijf van een jou bekende darmfloratherapeut naar een aantal orthomoleculaire en natuurartsen geweest en heb nog een heel therapeutenleger daar tussenin gehad. Sommigen hebben mij een stapje vooruit geholpen, maar niemand heeft mijn lichaam echt in balans kunnen brengen. De echte slag heb ik persoonlijk kunnen maken toen ik nog verder terug ging naar de basis en mijn lichaam nóg holistischer begon te bekijken. Toen ik élke reactie van mijn lichaam begon te zien als een signaal van balans of disbalans. Toen ik overal de “waarom-vraag” bij ging stellen. Ik heb nog altijd niet op alles een antwoord, maar ik weet dat verstoord eetgedrag in mijn geval een reactie van mijn lichaam is/was om te ontgiften. Niet alleen de lever, galblaas en darm zijn daarbij belangrijk. Ook het lymfestelsel (de veronderstelde relaties met insuline, overgewicht, emotionele verwerking en ontgiftingscapaciteit van de lever zijn zeer interessant!) is een belangrijke speler hierin. Om terug te komen bij de obsesogene omgeving en eetgedrag: een (emotioneel, fysiek of anderszins) vervuild lichaam kan ook weer ongezond eetgedrag opwekken – en dan helpen omgevingstriggers zeker niet mee. Eetgedrag veranderen in een “schone” omgeving is vele malen makkelijker.
      4. Wat kunnen we leren van dieren (en mensen met een zeer gezond lichaam en honger-/verzadigingssysteem)? Veel dieren hebben geen doorontwikkelde cognitie, maar wel een prima intuïtie en ook een prima ontwikkeld honger- en verzadigingssysteem. Zij zijn niet allemaal (heel erg) gevoelig voor triggers en eten ook niet allemaal over. Ook in het eten van huisdieren en vee zit tegenwoordig allerlei rommel. Reageren zij ook op een “obesogene omgeving” (bewerkt voedsel zoals jij hierboven beschrijft)? Welke “welvaartsproblemen” hebben die dieren? Maar ook: hoe blijft een dier gezond zónder cognitie (en de daaraan verbonden eetregels)? Hoe kan een dier zo goed op intuïtie gezond blijven – en waarom kunnen wij mensen dat niet (allemaal)?
      5. Is een potentiële oorzaak ook de oplossing? Stel dat inderdaad die obesogene omgeving voor de obesitasepidemie heeft gezorgd. Mensen waardeerden alle trucjes en daardoor raakte hun honger- en verzadigingssysteem verstoord. Herstelt het honger- en verzadigingssysteem dan als de obesogene omgeving wordt weggenomen? Misschien in sommige gevallen, maar zeker niet bij iedereen – en ik ben het levende voorbeeld van dat laatste. Ik maak geen gebruik van de obesogene omgeving en eet al jaren volledig onbewerkt. Toch heeft het nog járen geduurd voordat mijn cravings (naar onbewerkt voedsel, ja! Ik at namelijk wél een kleine kilo zalm in één keer) weg waren en mijn honger- en verzadigingssysteem enigszins kon normaliseren. Mijn ervaring (n=1, dat weet ik) vertelt me dus dat het allemaal veel complexer is en dat de focus vele malen breder zou moeten zijn dan obesogene voeding.
      6. Welke rol spelen maatschappelijke normen? Een halve eeuw geleden was het helemaal niet gewoon om zo vaak buiten de deur te eten, om impulsaankopen te doen en vlak voor etenstijd (met honger dus!) te verzinnen wat je zou gaan eten. Drie maaltijden was de standaard en snacken was helemaal niet zo gewoon. De insulinespiegel 6x per dag verstoren dus ook niet. Nu wordt het zelfs aangeraden door de Voedingscentrum, snoepen we de hele dag door (ook van gezonde voeding) en zijn voedzame maaltijden dus ook niet meer de standaard. Het lichaam heeft daardoor ook geen rust om te verteren – en dat werkt weer allerlei problemen in de hand. Gemaksvoedsel zit in ons systeem – en daar mag ook zeker iets in veranderd worden. Ja, het kost tijd om zelf iets te maken. Maar dat is ook een investering waarbij je ook meer bewust bezig bent met je voedsel. Ik denk daarbij aan een stelling van Nienke Gottenbos dat de vertering al begint bij het klaarmaken: ruiken, proeven, je spijsvertering voorbereiden op voedsel. Dat mis je allemaal als je kiest voor gemaksvoedsel op straat of thuis. In hetzelfde straatje: voor sommige ouders is “nee” ook echt geen antwoord meer. Als jij als kind niet leert dat je even moet wachten op eten tot je thuis bent, dat je in de supermarkt je broodje alvast mag opeten (ga eens een dagje posten bij de broodjesbakken op de bakkerijafdeling!) en dat je de meest ongezonde koekjes mag uitzoeken omdat ze een leuke striptekening hebben, dan draagt dat zeker niet bij aan je rem. Maar kijk eens hoe veel ouders geen nee meer durven zeggen tegen hun kind, in onderhandeling gaan over eetgedrag of letterlijk zoethoudertjes inzetten omdat het kind anders niet luistert.

      Hoewel de door jou genoemde partijen zeker kunnen bijdragen, geloof ik zelf niet dat de aanpak van overgewicht primair een zaak is van aanpak van een obesogene omgeving. Ik geloof dat de aanpak van overgewicht begint bij de aanpak van de individuele gevoeligheid voor een obesogene omgeving. Dat vraagt een aanpak op meerdere vlakken, zoals jij ook al aangeeft.

      Mensen moeten weten wat ongezond eten écht met hun lichaam doet – om net iets meer weerstand te kunnen bieden aan de cravings van hun lichaam (maar: realiseer je ook dat cravings ook enorm sterk kunnen zijn en wilskracht maar een beperkte rol kan – en zou moeten – spelen). Het lichaamsbewustzijn zou véél hoger mogen zijn. Er zou veel meer aandacht mogen zijn voor onderliggende disbalansen. We zouden ongezond eetgedrag veel minder hard mogen veroordelen, maar juist moeten zien als een (zeer informatief!) signaal – en met die signalen aan de slag mogen. Maar ook: we zouden het lichaam zo in balans mogen hebben dat we onze cognitie niet meer nodig hebben om gezond te blijven. Dat we gif (in bewerkt voedsel) herkennen met onze zintuigen en er weerstand tegen ervaren. Ik besef me heel goed dat we daar heel ver vandaan zijn en dat dat zeker geen kortetermijnoplossing is. Een verminderde obesogene omgeving kan echt wel iets helpen om impulsen en triggers te verminderen, maar ik geloof – eerlijk gezegd – voor de lange termijn dat de focus veel meer mag komen te liggen op het versterken van het honger- en verzadigingssysteem, zodat een obesogene omgeving helemaal geen invloed meer heeft en vanzelf verdwijnt.
      Als regulering vanuit de overheid of wie dan ook daaraan bijdraagt, dan ondersteun ik dat (alle beetjes helpen) maar ik zou zelf vooral inzetten op verandering van binnenuit – en dus toch het individu. Daarmee wil ik niet zeggen dat de verantwoordelijkheid voor verandering ook volledig bij het individu moet komen te liggen.

      Voor kennisinstituten zoals het Voedingscentrum, voor opleiding op school, maar ook voor de medische gemeenschap ligt daar een hele belangrijke rol om bewustzijn te creëren. “Lichaams-/zelfzorg” inclusief een hele goede basis over de relatie tussen voeding en gezondheid mag van mij een vak op school worden. Leer mensen daar ook maar meteen mindful eten, bewust proeven/kauwen en voelen wat voeding met hun lichaam doet.

      Een andere plek is er voor het erkennen van kennis en ondersteuning van zorgverzekeraars voor therapeuten die veel meer kennis over voeding hebben dan de huidige lading artsen. Maak voedingsgeneeskunde een aparte medische specialisatie. Maar ook: durf tekortkomingen van evidence-based werken te erkennen en ga op zoek naar een andere verantwoorde manier om kennis op te doen en informatie op waarde te schatten. Evidence-based werken is een hoge standaard, maar ook één waarbij je baby met het badwater weggooit. Evidence-based werken heeft zeker een plaats in gezondheidsleer, maar de huidige rol is m.i. veel te groot.

      Waar industrie en overheid van mij overigens direct op mogen ingrijpen, is op gezondheidsclaims en -marketing. Vinkjes, “bron van vezels”, “ondersteuning voor darmflora”, “minder suiker”, etc. mogen van mij direct weg. Producten gezonder laten lijken dan ze zijn, vind ik helemaal geen goed idee. Kies dan een keer bewust voor troep en “geniet” ervan, maar weet dat je je lichaam schade toebrengt.

      Het is een enorm lang verhaal geworden.
      Bottomline: Ik ben het zeker met je eens dat samenwerking vereist is en dat partijen verantwoordelijkheid moeten nemen. Maar ik zou pleiten voor een rol voor meer partijen dan jij hierboven aanhaalt. Hoewel haalbaarheid zeker een issue is, denk ik dat de samenwerking vele malen breder mag zijn.

    12. Annie Pronk Koornneef

      Ruim 4 jaar geleden. Vaak moe. Regelmatig hoofdpijn. Slapen voor de t.v. ‘Smorgens te vroeg wakker. Futloos. Via orthomoleculaire arts en KHA dieet. En extra supplementen. Ik bleek lekkende darmen te hebben , candida en laaggradige ontstekingen. Al mijn kwalen verdwenen. Ik eet alles vers. Maak zelf mijn yoghurt van jerseykoemelk. Met zaden en pitten. Blauwe bessen 1/2 citroen. ‘Smiddags zelfgemaakte salade of vegetarische soep. Evt boekweitcrackers. ‘Savonds alleen een hoofdmaaltijd met veel groenten. 2x vis 2x vegetarisch. Ik ben 71 en mijn man 82. Wij gebruiken geen medicijnen en voelen ons prima. Het werkt echt

    13. Het blijft lastig als het om winst en geld gaat. Ook al gaat het over de gezondheid van mensen. Zolang het hierom gaat zal er niets veranderen. Pas als wordt ingezien dat mensen ziek worden en vroegtijdig doodgaan door hun producten zal er misschien iets veranderen. Dit is dan wel lange termijn denken….

    Laat een reactie achter

    Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

    Ralph Moorman draait op SYS Platform SYS Platform - Platform voor Coaches & Opleiders