Tijdens mijn studie levensmiddelentechnologie aan de Wageningen University deed ik een aantal ontdekkingen over supermarkt voeding.
1) Veel voeding in de supermarkt is kunstmatig
Met een gezonde appel of eerlijk stukje vlees is veel minder geld te verdienen dan met een fabrieksmatig samengesteld voedingsproduct. Omdat de winstmarges van kunstmatige levensmiddelen het grootst zijn, besteedt de voedingsindustrie daar de meeste aandacht aan en liggen de supermarktschappen er vol mee. Deze voedingsproducten komen niet uit de keuken, maar uit de laboratoria van de levensmiddelenindustrie. Blikvoer, vleeswaren, kant-en-klaarmaaltijden, margarines, zuivelproducten, sauzen, soepen, koekjes en kruidenzakjes hebben weinig met kookkunst, maar meer met chemie te maken. Goedkope bulkmassa van soja, maïs, tarwe en melk wordt soms tot op de molecuul ontleed en met zelf ontworpen chemicaliën tot nieuwe voedingsproducten versleuteld.
Zoals een expert in de kritische documentaire Food Inc. het zegt: ‘Veel levensmiddelen die we in de supermarkt zien, zijn volgens mij geen voeding. Het zijn om het zo te zeggen eetbare, voedingsachtige substanties.’ Deze laboratoriumproducten worden gepatenteerd en onder een pakkende naam op de markt gebracht met als doel zo veel mogelijk geld te verdienen.
2) Moderne voeding bevat schadelijke stoffen
Zoals sporen van bestrijdingsmiddelen en chemische stoffen die vanuit het verpakkingsmateriaal in de voeding lekken. Dit kan met een andere aanpak en verpakking worden vermeden, maar het is goedkoper om het zo te laten.
3) Moderne voeding bevat chemische toevoegingen
Die van nature niet in voeding thuishoren, zoals geur-, kleur- en smaakstoffen en conserveringsmiddelen. Op die manier probeert de fabrikant meer producten te verkopen en de winstmarges te vergroten, terwijl het gezondheidseffect van chemische toevoegingen omstreden is.
4) Levensmiddelenfabrikanten zijn niet altijd transparant over hun producten
Een fabrikant zou precies op de verpakking moeten vermelden wat in het voedingsproduct zit. Zo ver is het nog lang niet. Fabrikanten hoeven niet het achterste van hun tong te laten zien en hebben tal van mogelijkheden om onsympathiek klinkende stoffen voor je te verzwijgen of met onschuldig klinkende termen te verhullen.
5) Veel gezondheidsclaims over voeding kloppen niet
Wat voedingswetenschappers ons als onwrikbare waarheden verkopen (melk is goed voor elk, verzadigd vet is slecht voor het hart en de vaten, geur-, kleur- en smaakstoffen zijn veilig), blijkt bij kritische inspectie vaak niet bewezen of gewoon onjuist. Omdat gezondheidsclaims en adviezen door het voortschrijdend wetenschappelijk inzicht voortdurend veranderen, dien je ze dús met een flinke korrel zout te nemen.
Door aan de ene kant compleet nieuwe voedingsmengsels in de schappen te leggen, terwijl er aan de andere kant weinig bekend is over de gezondheidseffecten ervan op de lange termijn, zijn wij als consument ongewild proefkonijn in een wereldwijd gezondheidsexperiment. Zijn de pakjes soep met balletjes van soja- eiwitten, kuipjes zuivel vol high fructose corn syrup en frietsaus met deeltjes bisphenol-A uit de verpakking echt zo veilig en gezond als de fabrikanten beweren? De voortekenen zijn gezien de oprukkende welvaartsziekten niet rooskleurig…
Is de huidige supermarkt voeding veilig?
Ik hoor je tegenwerpen dat alles wat levensmiddelenfabrikanten ons voorschotelen op veiligheid is getest. Dat klopt. Er zijn strikte regels en strenge controles in het leven geroepen om de voedselveiligheid te garanderen en je gezondheid tegen wanpraktijken te beschermen. Daarom is de kans om acuut ziek te worden van een levensmiddel kleiner dan ooit. Vooral op het gebied van hygiëne staan we er goed voor.
Maar of een bepaald voedingsproduct of een bepaalde chemische toevoeging je diabetes, hart- en vaatziekten, kanker, hardnekkig overgewicht of een andere chronische aandoening kan bezorgen als je het jaar in, jaar uit eet, is een vraag die niemand met zekerheid kan beantwoorden. Van een lange reeks afzonderlijke chemische toevoegingen en sporen van bestrijdingsmiddelen is weliswaar vastgesteld dat ze geen kwaad kunnen bij ‘normale’ consumptie, maar het effect van al deze stoffen tezamen is onmogelijk te testen. En in de praktijk krijgen we al deze stoffen natuurlijk als een cocktail binnen. Ook over de gezondheidseffecten van dagelijks geconsumeerd, kunstmatig fabrieksvoer vergeleken met natuurvoeding is weinig bekend.
Mijn devies
Mijn devies te midden van al deze onzekerheid en onrustbarende voortekenen is daarom:
Blijf met je voeding zo dicht mogelijk bij de natuur. Eet zo veel mogelijk wat onze voorouders aten in de tijd vóór fabrikanten zich met ons eten gingen bemoeien.
Voldoende echte voeding
Gelukkig is er tussen de fabrieksproducten in de supermarkt nog voldoende ‘echte’ voeding te vinden. Het is mogelijk om elke dag heerlijk en gezond te eten, zonder dat er ftalaten, bisulfiet, polycyclische aromatische koolwaterstoffen en transvetten op je bord belanden. Veel supermarktproducten zijn erg goed geproduceerd en veilig verpakt.
In het boek De boodschappencoach heb ik een reeks van deze fantastische voedingsmiddelen overzichtelijk voor je op een rij gezet. Pas op, ik pretendeer niet alwetend te zijn. Ondanks mijn achtergrond als levensmiddelentechnoloog is het ook voor mij onmogelijk om alle (duizenden!) supermarktproducten te scannen en precies op waarde te schatten. De producten die ik voor jou heb geselecteerd, zijn slechts een greep uit het enorme as- sortiment – maar naar mijn beste weten wel een veilige en gezonde greep.
Het belangrijkste doel van deze gids: jou beter bewust maken van de risico’s van moderne voeding en je in staat stellen zelfstandig gezondere keuzes te maken. Als er meer kritische, goed geïnformeerde consumenten komen en de vraag naar goede voeding (en meer transparantie) stijgt, zullen supermarkten en levens- middelenfabrikanten hier vanzelf gehoor aan geven.
De meeste werknemers in de levensmiddelenindustrie zouden niets liever willen dan alleen maar geweldige, gezonde voeding leveren – als er maar een markt voor was. Door meer goede voeding te kopen, zorg jij ervoor dat er meer goede voeding in de schappen verschijnt!
Word je eigen goeroe!
Het boek De boodschappencoach is een handig naslagwerk dat erg veel mogelijkheden aandraagt om je voeding te verbeteren. Misschien wil je alles in één keer goed doen, maar verlies daarbij de grote lijnen niet uit het oog. Je kunt je erg druk maken om dat ene koekje bij de koffie, maar als je vijf flessen wijn per week drinkt, kunt je die gewoonte beter eerst aanpakken. Het is een goed idee om je levensstijl te analyseren vanuit een helicopterview: begin bij de grootste verbeterpunten en zoom later pas in op de details.
Word bewust, niet bang
Het boek De boodschappencoach is bedoeld om je bewust te maken van de vele, vaak verborgen na delen van voeding in de supermarkt. Voor de duidelijkheid heb ik veel producten compromisloos afgekeurd. Laat je echter niet afschrikken door mijn strenge houding. Af en toe zondigen is niet alleen toegestaan, maar wat mij betreft ook een must, omdat het anders vrijwel onmogelijk is om blijvend gezonder te eten en terugval op de loer ligt. Producten die je af en toe eet, zijn niet zo belangrijk, maar producten die je dagelijks consumeert des te meer. Maak dus zelf je compromis en besef dat elke verbetering een stap in de goede richting is. Zie deze gids als het startpunt van een spannende ontdekkingstocht naar gezonde voeding, waarbij ik je hoop te inspireren.
Ir. Ralph Moorman
Wil je meer leren over supermarktvoeding? Vol dan de cursus tot boodschappencoach en leer de supermarktsafari!
8 Reacties
Hoi, inde jaren 80,90 waren wij vaak naar France, en daar hadden ze nog dat traditionele winkels klein maar perfect, vond het heerlijk om daar t winkellen, ik denk dat als we terug gaan naar kleinere en gerichte voeding, dat veel beter is voor het milieu en de mens, heerlijk vlees, dat hadden ze niet in Nederland, wat maakt het verschil, denkbeelden dan, maar veranderen is niet altijd een succes het moest groot en makkelijk, maar of het beter is, denk het niet ik denk dat we vanzelf daar naartoe groeien, hoop dat ik dat nog. Meemaak!!zonder kleur en smaakstoffen en e en stabiliseurgif,wat hebben we elkaar toch aangedaan, wat raar dat we allemaal kanker krijgen, en dat we het hebben toegelaten!!! Gr Marja sprong
Inderdaad, veel experimenten met onze gezondheid in deze producten…
[…] De waarheid achter supermarktvoeding […]
[…] Ik kwam erachter dat die levenswijze niet gezond was, maar daarmee was wel mijn interesse gewekt in gezonde voeding. Ik ben me erin gaan verdiepen en heb heel veel dieetboeken uitgeplozen. Dat werd nog eens […]
Volgens cijfers ministerie Volksgezondheid van 1 januari 2018 hadden 9,9 miljoen mensen in Nederland één of meer chronische aandoeningen. Dit komt overeen met 58% van de Nederlandse bevolking. Het is nu 2020… HOEVEEL?? Bij de 75-plussers is het nog veel erger want…, ruim 95% heeft een chronische aandoening!! Er zijn meer vrouwen dan mannen met een chronische aandoening. Eet smakelijk!!
Dank voor de aanvulling Ton!
Oh. Oh. ik ben het helemaal met je eens, ik koop in de supermarkt, zoveel mogelijk onbewerkt voedsel, dus “echt”, zoals groenten, fruit, proteinen (vlees,vis,kip etc. en zuivel).
Alles wat in de natuur groeit en zo weinig mogelijk wat door mensenhanden is gemaakt.
Daar heb je helemaal gelijk in Antonia! 🙂