Is insuline een dikmakend hormoon?

Als ik het in mijn lezingen en opleiding heb over insuline, dan valt me vaak op dat dit hormoon een zeer slechte naam heeft. Zo wordt er vaak gedacht dat insuline een dikmakend hormoon is. Ergens kan ik dit ook wel snappen…

Waarom je denkt dat insuline dikmakend is

1. Insuline is een anabool hormoon dat onder andere als functie heeft om te helpen om niet alleen glucose op te slaan als glycogeen in spieren en lever, maar ook als vet in de vetcel.
2. Ook valt het op dat mensen die overgewicht hebben vaak hoge insulinespiegels hebben in het bloed door insulineresistentie.
3. Daar komt nog eens bovenop dat wanneer mensen insulineresistentie krijgen het vaak moeilijker wordt om af te vallen.
4. Als klap op de vuurpijl is het ook zo dat mensen die veel koolhydraten en suikers eten wat meer vocht gaan vasthouden en dus kilo’s zwaarder zijn op de weegschaal.

Hierdoor kan makkelijk het misverstand ontstaan dat insuline oorzakelijk verbonden zou zijn aan meer vet opslaan. Zoals je wellicht al weet is in wetenschappelijk ‘associatie’ zeker niet per se een ‘causatie’ ofwel oorzaak.

Wetenschappelijk ‘associatie’ niet per se een ‘causatie’

• Allereerst is het van belang om te beseffen dat insuline meerdere functies heeft. Insuline zorgt ervoor dat de bloedsuiker niet te ver oploopt door glycogeen-opslag te stimuleren in lever en spieren. Wanneer insuline de opslag als glucose stimuleert in de vetcel, moet je wel beseffen dat de caloriebalans hier leidend in is. Je moet dan dus meer calorieën eten dan je verbruikt en er kan dus niet ineens vet uit het niets ontstaan.
• Daarnaast stijgt niet alleen je insuline door het eten van suiker en koolhydraten maar ook wanneer je eiwitten eet. Insuline heeft namelijk ook een functie bij de eiwitsynthese in onder andere de spiercel, spiergroei dus. Daarmee is insuline het meest anabole hormoon dat het lichaam aanmaakt, want het kan opslag van glycogeen, vet en eiwit stimuleren. In de hardcore bodybuildingswereld wordt insuline zelfs soms gebruikt (misbruikt) om nog gespierder te kunnen worden.

Waarom kleeft er een slechte naam aan insuline i.r.t. overgewicht?

Hoge insulinespiegels die vaak voorkomen bij mensen met overgewicht worden veroorzaakt door insulineresistentie. Dit is vooral een gevolg van overgewicht (plus inactiviteit en stress) en juist niet de oorzaak. Maar wanneer insulineresistentie eenmaal is ontstaan wordt het wel een stuk moeilijker om verder aankomen te voorkomen of zelfs af te vallen.

Wanneer er insulineresistentie is, is de bloedsuiker minder goed te reguleren. Het risico op het ontstaan van bloedsuikerdips is verhoogd. Door bloedsuikerdips waarbij er een lusteloos gevoel ontstaat en er gebrek is aan geluksstofjes, zijn mensen een stuk meer geneigd om naar calorierijke snacks te grijpen vol suiker, vet en zout. Het wordt dan dus moeilijker om de calorie-inname te verlagen.

Low carb diet – Slow carb diet

• Een methode om de kans op bloedsuikerdips te verkleinen bij mensen met insulineresistentie is een ‘laag koolhydraten dieet’ (low carb diet). Aangezien veel mensen wereldwijd insulineresistentie hebben is het erg populair geworden. Zo houden ze caloriebeperking makkelijker vol. Wat echter mensen in verwarring kan brengen wanneer ze een laag koolhydraatdieet volgen is het getal op de weegschaal. Door koolhydraten te beperken kun je een paar kilo vocht verliezen of juist aankomen wanneer je even minder streng voor jezelf bent. Dit kan er voor zorgen dat mensen onnodig bang voor koolhydraten worden, wanneer ze af willen vallen. Dit, terwijl als het alleen gaat om het voorkomen van bloedsuikerdips je niet per se koolhydraatarm hoeft te eten.
• Je kunt ook kiezen voor vezelrijke koolhydraatbronnen die de bloedsuiker langzaam laten stijgen. Wanneer de bloedsuiker langzaam stijgt is de kans op bloedsuikerdips gering, ook wanneer iemand insulineresistent is. Dit zou je ook een ‘langzaam koolhydraat dieet’ (slow carb diet) kunnen noemen. Als het lukt om blijvend af te vallen, meer te bewegen en trainen en stress te reduceren kan insulineresistentie verminderen of zelfs verdwijnen.

Insuline een fantastisch multifunctioneel hormoon

Mijn conclusie is dat insuline een fantastisch multifunctioneel hormoon is, waar we met eerbied naar zouden moeten kijken. Het is belangrijk dat dit hormoon goed kan functioneren door insulineresistentie te voorkomen. Insulineresistentie maakt afvallen moeilijker, maar dat is niet de schuld van insuline, maar het moelijker beperken van de calorie-inname door bloedsuikerdips. De caloriebalans is uiteindelijk toch weer leidend in het afvalproces. Insuline maakt niet dik, maar een positieve caloriebalans wel.

Lees hier mijn column over Ozempic: Ozempic bij suikerziekte of als afslankpil?