Mijn mening over het artikel van de consumentenbond: Glutenvrije producten niet altijd gezonder
Wat zegt de consumentenbond?
In het artikel van de consumentenbond staat terecht beschreven dat veel glutenvrije brood- en banketvervangers weinig voedingswaarde bevatten en vaak teveel witmeel, suiker, vet en zout. De reden hierachter is dat het best moeilijk is om met alleen gezonde ingrediënten de functies van gluten na te bootsen.
Gluten heeft een zeer groot effect op de structuur en smaak van een product door de “plakkerige” eigenschap die het heeft. Bij glutenvrije producten wordt er om dit gemis op te vangen vaak veel suiker, gist en broodverbetermiddel gebruikt. Daarnaast worden er zelden voor vezelrijke glutenvrije alternatieve ingrediënten gekozen, omdat zonder gluten het product dan heel snel droog wordt.
Al met al zijn deze vervangers dus geen gezonde keuze als basisvoeding en is het onverstandig een voedingspatroon te volgen dat voor een groot deel bestaat uit deze producten.
Mijn mening over glutenvrije producten
Laat zeker niet het misverstand ontstaan dat glutenvrij eten ongezond is. Het gaat er namelijk niet om wat je niet eet, maar wat er voor terug komt. Als je gaat kiezen voor onbewerkte glutenvrije alternatieven en zelf bijvoorbeeld boekweitpannekoeken of bananenbrood gaat bakken dan is dit een heel ander voedingspatroon dan wanneer je kiest voor de ongezonde industriële vervangers. Bovendien kun je kiezen voor minder broodachtige maaltijden en veel creatiever omgaan met voeding.
Als het op een gezond voedingspatroon aankomst zijn we allemaal net even anders. Bovendien zijn we niet alleen wat we eten, maar ook wat we verteren, opnemen, verdragen en uitscheiden. Juist op de laatste vier punten gaat het vaak mis. Zo kan volkoren brood veel vezels, vitaminen en mineralen bevatten, maar als je het niet goed verteert of verdraagt is het niet gezond voor je.
Over coeliakie
Vroeger dachten we dat maar weinig mensen gluten niet verdragen. Dit zijn mensen met de auto-immuunziekte coeliakie. Bij deze mensen geven zeer kleine hoeveelheden gluten al hevige klachten en zij moeten zelfs al rekening houden met kruisbesmetting via een broodmes of ander keukengerei. Ook moeten zij letten op het glutenvrije logo in de supermarkt. Coeliakie is relatief zeldzaam, en er zijn medische testen voor handen op dit op te sporen.
Over glutensensitiviteit
De laatste jaren zijn er echter veel meer mensen glutenvrij of glutenarm gaan eten, omdat zij merkten dat ze zich energieker en minder opgeblazen bij voelden en soms van ontstekingsgerelateerde klachten afkwamen. Dit is niet onopgemerkt gebleven bij therapeuten en voedingskundigen en zodoende werden deze effecten steeds vaker beschreven in bestsellers wereldwijd. Ook wetenschappelijk onderzoekers zijn met deze praktijkervaringen aan de slag gegaan en wat bleek: Er is een veel grotere groep die baat heeft bij glutenvrije voeding en deze groep heeft geen coeliakie. Deze vorm van overgevoeligheid voor gluten wordt glutensensitiviteit genoemd.
De klachten bij glutensensitiviteit zijn vaak minder heftig dan bij coeliakie, kleine hoeveelheden gluten geven vaak geen klachten en het is niet op te sporen in medische testen. Om erachter te komen of je glutensensitiviteit is is het dus een kwestie van proberen. Dit doen steeds meer mensen en zodoende wordt de groep die glutenvrij eet steeds groter. Wat je wel moet beseffen is dat wanneer je glutenvrij gaat eten, je coeliakie niet meer aan kunt tonen in de testen. Het is dus het beste om eerst te testen op coeliakie en als je dat niet hebt om dan pas glutenvrije voeding uit te proberen.
Over fructanen
Naast coeliakie en glutensensitiviteit is er nog een andere vorm van overgevoeligheid voor broodproducten. Er zijn namelijk mensen die prikkelbare darmklachten krijgen van een andere stof in tarwe dan gluten, namelijk fructanen. Deze mensen ervaren voordelen als zij tarwebrood vervangen door speltbrood. Spelt bevat namelijk net zoveel gluten als tarwe, maar veel minder fructanen.
Samenvattend
- Als je gluten niet goed verteert of verdraagt is een glutenvrij voedingspatroon verstandig
- Coeliakie is zeldzaam, maar glutensensitiviteit komt veel vaker voor
- Als je een glutenvrij voedingspatroon gaat volgen, zorg dat voor gezonde alternatieven en leun niet teveel op de industrieknutsels vol witmeel, suiker, zout en broodverbetermiddelen.
- Als je gluten wel goed verdraagt of verteert, dan is een gevarieerd voedingspatroon aan te raden. Veel mensen eten echter eenzijdig veel tarweproducten, en zouden meer met alternatieven moeten variëren om echt gezond bezig te zijn.
Ir. Ralph Moorman
