Eind vorige week las ik een stuk van Pointer Checkt over plantaardige oliën. Er zijn wereldwijd veel influencers die claimen dat ze gevaarlijk zijn en ziektes als alzheimer, hart- en vaatziekten en kanker veroorzaken.
Discussie plantaardige oliën
In het stuk laten Coen Dros en emeritus-hoogleraar Katan zien dat hier geen harde onderbouwing voor is.
Op zich kan ik me daar wel in vinden. Sowieso vind ik het al een slecht idee om de discussie plat te slaan tot onverzadigd vet of verzadigd vet. Je eet namelijk voedingsbronnen.
- Zo kun je onverzadigd vet binnenkrijgen door het eten van een avocado of een zak friet die gebakken is in plantaardige olie.
- Verzadigd vet kun je binnenkrijgen doordat je kokosvet toevoegt aan een groenten smoothie of omdat je een hamburger eet waar de vette en zoete saus vanaf druipt.
- Ook zal de ene persoon die het eet een gezonde caloriebalans en leefstijl hebben en de ander niet.
Wetenschap is zo sterk als de aannames die er onder liggen
Het is dus ontzettend contextgevoelig en harde uitspraken kun je hier wetenschappelijk nauwelijks over doen, ook niet wanneer je onderzoeken op Pubmed leest. Wetenschap is immers zo sterk als de aannames die er onder liggen. En over die aannames wordt zelden gesproken.
Wat vaak gebeurt is dan zowel influencers als wetenschappers hun aannames willen onderbouwen. Zij gaan dan op zoek naar onderzoeken die passen bij hun vooronderstellingen.
Influencer pakken
Dit geldt zowel voor de groep die plantaardige oliën willen bashen, als voor de groep die verzadigd vet verdacht willen maken. En wat doet Pointer zoals gewoonlijk? Natuurlijk… Die willen weer eens de influencers pakken. Net als Coen Dros op zijn socials vaak doet, omdat dit natuurlijk erg goed is voor het algoritme (net als andere charlatan jagers op Instagram).
Professor beschermen
Maar pak ook eens alle onbewezen claims aan die professor Katan in ditzelfde artikel maakt of wat er op de site van het Voedingscentrum staat over verzadigd vet. Ik weet zeker dat Coen dit kan, want ik heb hem op wetenschappelijk vlak hoog zitten.
Zo maakt emeritus-hoogleraar voedingsleer professor Katan hier de claim dat verzadigd vet het cholesterol verhoogt en daarmee DUS het risico op een hartinfarct. Hier gaan toch ook je wetenschappelijke snorharen van overeind staan.
Katan predikt al decennia zijn naar mijn mening onjuiste vooronderstelling dat iedere cholesterolverhoging per definitie oorzakelijk verbonden is met hart- en vaatziekten.
Een tijdelijke kleine verhoging van LDL cholesterol door het eten van verzadigd vet hoeft helemaal niet te betekenen dat dit cholesterol dan sowieso geoxideerd en gecalcificeerd aan een ontstoken vaatwand gaat plakken. Er zijn vele invloeden op hart- en vaatziekten en allerlei voorspellers naast de cholesterolwaarden zoals ontstekingswaarden en veel meer.
Teveel inzoomen leidt tot verkeerde aannames en conclusies
Zelf sta ik tegenwoordig heel neutraal in deze vetdiscussie. Alle soorten vetten hebben hun functie en het is prima om een mix van alle soorten binnen te krijgen. De producten waar deze vetten uitkomen zijn onderdeel van een voedingspatroon. Het totale voedingspatroon is uiteindelijk wat telt en teveel inzoomen leidt in de voedingswetenschap vaak tot verkeerde aannames en conclusies.
Op dat vlak ben ik zelf met schade en schande wijs geworden. En als je een wetenschappelijke discussie met me wil, dan heb ik het graag over de aannames waar je paradigma uit is opgebouwd. Dan kunnen we pas echt verder komen, hoe spannend dit soms ook kan zijn. Het is niet makkelijk wanneer je je aannames los moet laten, zeker wanneer je deze al decennia hebt en er een hele wetenschappelijke loopbaan omheen gebouwd hebt. Toch is dit je plicht wanneer je jezelf als echte wetenschapper ziet.
