Als voedingscoach loop je bij het begeleiden van cliënten naar een gezonder voedingspatroon tegen een soms bijna onoplosbaar probleem aan, namelijk de ongezonde verleiding in onze obesogene omgeving.
Obesogene omgeving
Hierdoor moet je cliënt heel sterk in zijn of haar schoenen staan om een uitgebalanceerd gezond voedingspatroon te kunnen volhouden op de lange termijn. Hier is voldoende focus, motivatie en discipline voor nodig.
Als er geen supermarkten zouden zijn en je als het ware in de natuur zou moeten overleven, dan is de kans op het krijgen van overgewicht en de typische welvaartziekten zeer klein. Dit komt onder andere door het feit dat er geen overvloed is en dat honger, verzadiging en energiegebruik in deze setting zeer goed op elkaar ingesteld zijn. In de huidige tijd waarin je als mens eten in de supermarkt koopt is er iets heel anders gaande. Eetgedrag wordt nauwelijks meer geregeld door honger en verzadiging, maar vooral door mentaal eetgedrag ofwel ‘eten zonder honger’. De supermarkt ligt namelijk vol met ultrabewerkte snacks die zijn samengesteld om tot een ‘bliss-point’ ofwel ‘verrukkingspunt’ te komen. Daarbij komen tijdelijk allemaal gelukstofjes vrij in je hersenen. Veel mensen grijpen naar deze producten vol suiker, vet en zout omdat ze een negatief gevoel willen verdoven zoals eenzaamheid of stress, maar ook om een positief gevoel te versterken wanneer je het leven wil vieren.
Emotie-eten
De ene persoon neigt meer naar emotie-eten dan de ander. Dit komt deels door een relatie die je van jongs af aan hebt opgebouwd met voeding en kopieergedrag, maar ook de hormonale balans kan ‘eten zonder honger’ versterken. Gelukstoffen in je hersenen kunnen lager worden door een trage schildklier, laag melatonine (slecht slapen), insulineresistentie (in bloedsuikerdips), dalend oestrogeen (vlak voor menstruatie en overgang), laag testosteron (bij de man) en bij bijnieruitputting (burn-out). Bij hormonale onbalans wordt het vaak nog moeilijker om weerstand te bieden tegen al die verleiding.
Als voedingscoach weet je dat kennisgebrek zelden het grootste probleem is bij een cliënt, maar moeite hebben met het komen tot blijvende gedragsverandering wel. Zo denken mensen die naar een snackbar gaan echt niet dat wat ze doen op dat moment gezond is. Ditzelfde is ook het geval in een groot deel van de supermarkt zoals bijvoorbeeld op de snack- en snoepafdeling.
Psychologische oorlog van verleiding
Er is maar één echt groot probleem in de supermarkt en dat is de psychologische oorlog van verleiding die tegen je wordt gevoerd. Alles is uitgedacht met als doel dat je zoveel mogelijk in je mandje of karretje gaat stoppen. Het begint al met het vertragen met als doel om je zo lang mogelijk aan deze verleiding bloot te stellen. Het poortje gaat langzaam open, de muziek is vaak langzaam en bovendien liggen de veel gekochte producten op strategische plekken. Daardoor moet je de hele supermarkt door lopen zodat zoveel mogelijk aanlokkelijke verpakkingen van ongezonde producten je hersenen kunnen prikkelen. En alsof dit de kans op impuls- en emo-aankopen nog niet groot genoeg maakt, kijkt er ook nog eens een Mars of Snickers je heel lief aan wanneer je af wilt rekenen bij de zelfscankassa.
Wanneer de overheid, supermarkt en levensmiddelenindustrie echt zouden willen dat Nederland gezonder wordt, dan zouden keiharde regels ingesteld worden om de verleiding minder groot te maken en onze gezondheid ondermijnende obesogene omgeving te verzwakken. Dit is echter overduidelijk niet het geval. Er spelen veel zwaarder wegende andere (financiële) belangen dan de gezondheid van Nederland, waardoor het beter uitkomt de situatie zo te laten.
Nutri-Score onzin
Nou wat doe je in dat geval om de burger af te leiden en te doen alsof je een zuivere intentie hebt? Dan bedenk je iets zoals een Nutri-Score, wat de consument zou helpen het ‘gezondste product’ te kiezen in een productgroep, wat in de praktijk vaak betekent ‘het minst ongezonde product’.
Op deze manier vegen overheid, levensmiddelenindustrie en supermarkt hun straatje schoon en ze lijken er nog trots op te zijn ook. “Kijk eens hoe makkelijk we het de cliënt maken? Als ze dan toch kiezen voor de ongezondste producten dan is het hun eigen schuld. Veel mensen hebben nu eenmaal een slap karakter en daar kunnen wij niets aan doen.”
