De laatste weken heb ik weer veel lezingen en lessen geven. Wat ik nog steeds hoor is de term ‘glutenintolerantie’ die deelnemers verkeerd gebruiken.
Glutenintolerantie (Coeliakie)
Glutenintolerantie is namelijk hetzelfde als Coeliakie, de auto-immuunziekte waarbij je ontzettend streng glutenvrij moet eten om geen lichamelijke klachten te krijgen.
- Dit betekent dat je bij risicovolle producten, waar gluten houdende ingrediënten in kunnen zitten en/of kruisbesmetting mogelijk is goed oplet op het glutenvrije logo op de verpakking staat.
- Daarnaast moet je bij voedselbereiding en koken ontzettend goed opletten dat er niet per ongeluk sporen van gluten in je maaltijd terecht komen.
Coeliakie komt voor bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking en er zijn speciale testen voor ontwikkeld om een betere diagnose te kunnen stellen. Als je al een tijdje glutenvrij eet kun je deze testen niet meer gebruiken, dus het is aan te raden deze te laten doen wanneer je nog gluten eet.
Tarwe-allergie
Naast Coeliakie of glutenintolerantie bestaat er ook tarwe-allergie en dit is nog een stuk zeldzamer. Deze allergische reactie die via IgE- antistoffen verloopt lijkt erg op glutenintolerantie, maar treedt alleen op bij het eten van tarwe, terwijl andere gluten bevattende granen prima verdragen kunnen worden. Een arts of allergoloog kan helpen met de juiste diagnose, waarbij een provocatietest de gouden standaard is om te kijken of reactie plaatsvindt en bij welke dosering.
- Deze allergie komt vaak voor bij kinderen en soms groeien zij hier overheen.
- Ook kleine hoeveelheden tarwe kunnen een reactie geven dus ook bij tarwe allergie moet zeer goed opgelet worden, net als bij Coeliakie.
Glutensensitiviteit
Er zijn echter veel meer mensen die niet goed gaan op het Nederlandse eetpatroon waar vaak brood en pastaproducten op het menu staan. Dit heb ik decennia geleden al in de praktijk ervaren. Ik zelf en veel van mijn cliënten voelden zich fitter, scherper en kwamen van allerlei ontsteking gerelateerde klachten af door de hoeveelheid gluten en tarwe bevattende voedingsmiddelen sterk te minderen en deze door gezonde alternatieven te vervangen.
Toen ik dit ook in mijn boeken schreef heeft me dit naast applaus van mensen die zich beter voelden ook veel kritiek opgeleverd van concullega’s, het Voedingscentrum en medici. Het was onwetenschappelijk en ik werd daarmee meteen als ‘voedingsgoeroe’ geframed.
Gelukkig hebben ik en anderen die dit ook zagen niet opgegeven en zijn gewoon met deze onschuldige interventie verder gegaan. Ook de wetenschap heeft deze praktijkervaringen uiteindelijk opgepakt en dit fenomeen heeft de naam ‘non coeliac gluten sensitivity’ ofwel glutensensitiviteit gekregen en dus eindelijk erkenning.
Glutensensitiviteit komt veel vaker voor dan gluten intolerantie en tarwe allergie, maar het is ook wat milder van aard. Ook hoef je niet superstreng te zijn als het op kleinere hoeveelheden gluten of tarwe aankomt. Vaak als je grote brood- en pastamaaltijden vervangt hoef je je over de rest niet zo druk te maken en voel je je beter.
FODMAPS
Wat we echter nog niet weten is of deze immuunreactie wel echt door gluten komt. Het zou ook door een andere eiwit kunnen komen of zelfs door bepaalde vezels, de fructanen die weer vallen onder de FODMAPs (FODMAP-dieet bij prikkelbaar darmsyndroom). Wat hier precies gaande is en waarom dit probleem is ontstaan zal nog beter onderzocht moeten worden. Dit is extra belangrijk, omdat het een grote groep mensen treft, namelijk in Nederland ongeveer 6 procent van de bevolking (1)
Glutensensitiviteit is niet goed meetbaar in een bloedtest, dus alleen eliminatie en herintroductie in de praktijk kan je aan de hand van de symptomen wijzer maken. Ga echter niet glutenvrij eten voordat je Coeliakie hebt uitgesloten, want dit kan anders niet meer meteen gemeten worden, maar pas nadat je weer 6 weken gluten hebt gegeten.
