What the health kreeg ook in Nederland veel kritiek. Mijn volgers vroegen om een review. Bij deze..
Velen waren verward en zelfs een beetje angstig voor voeding geworden door hier naar te kijken en vroegen of ik er mijn blik eens op kon werpen. Natuurlijk verschijnen er heel veel documentaires wereldwijd en ik gaf een algemeen antwoord: “Een documentaire is gemaakt door media-mensen en dus kun je dit met een korreltje zout nemen”. Blijkbaar hielp dit in dit geval niet, want deze mensen bleven doorvragen.
What the health: Bewust of bang maken
Oke oke, ik heb zojuist er even naar gekeken en ik moet zeggen dat er een zeer dubbel gevoel bij heb. Het diepere doel achter de film is het inspireren van de kijker tot het volgen van een plantaardig “whole foods” dieet met als thema: “The more dedicated, the less medicated..”.
Nu snap ik dat je om je boodschap duidelijk te maken en een breed publiek te bereiken moet durven stelling te nemen en je boodschap simpel en aantrekkelijk brengen. Daarbij is het doel om mensen bewust te maken en in beweging te zetten. Wat mij betreft heiligt het doel dan de middelen. Er is echter een dunne lijn tussen bewust maken en bang maken. Er komen wel eens boeken of documentaires (vooral Amerikaanse) uit die daar een beetje overheen stappen, maar deze documentaire maakt het daarbij echt veel te bont wat mij betreft.
Artsen als voedingsexperts…
What the health begint met een aantal ziektes te benoemen die geassocieerd zijn met de inname van bewerkt vlees. Van hieruit wordt niet gekeken naar het woordje “bewerkt”, maar wordt er al snel een sprong gemaakt naar vlees in het algemeen en zelfs alle voeding die dierlijk van oorsprong is.
Het ene na het andere epidemiologische onderzoek wordt erbij gehaald om de stelling van de maker maar te kunnen onderbouwen. Hart- en vaatziekten, diabetes en kanker worden eenzijdig toegeschreven aan het eten van dierlijke producten en onderbouwd met slechts associaties in onderzoeken die ook nog eens door cherry picking geselecteerd zijn.
Daarnaast zijn de geïnterviewden geen wetenschappers maar artsen. Dus aan de ene kant worden artsen ervan beticht geen kennis over voeding te hebben en vervolgens worden er vrijwel alleen artsen als expert aangevoerd, hmmm, vreemd.
Even voor de niet-wetenschappers:
In epidemiologisch onderzoek worden grote groepen mensen niet geselecteerd maar gewoon gevolgd. Hun voedingspatroon wordt bijgehouden en je kijkt wie welke klacht, ziekte of andere eigenschap krijgt. Als je vervolgens de inname van bewerkt vlees en het aantal mensen dat een bepaalde ziekte ontwikkelt naast elkaar zet dan kun je soms een verband zien en dat noem je een associatie. Dit wil dus niet automatisch zeggen dat dit dan ook gaat om een oorzaak.
Zo doen mensen die veel Big Macs eten wellicht nog veel meer dingen anders in hun leefstijl dan een zeer bewust bezig zijnde veganist bijvoorbeeld. Dit maakt dit soort onderzoeken erg onbetrouwbaar. Zo kun je zelfs in dit soort onderzoeken een associatie zien tussen het inkomen van een man en kaalheid. Als je hetzelfde zou doen als in deze documentaire dan zou je zeggen dat hoe meer geld je als man verdient, hoe kaler je bent. Uiteraard begrijpen jullie dat een meer verdienende man vaak ouder is, en dat er een veel sterker verband is tussen leeftijd en kaalheid. Deze documentaire zit vol met dit soort zeer zwakke onderzoeken om het punt te kunnen maken.
De enige optie die geboden wordt is…
Bovendien zijn de claims die gemaakt worden over het plantaardige dieet in de onderzoeken vaak in vergelijking tot een ongezond gemiddeld “Amerikaans” dieet. Er wordt dus geen vergelijking gemaakt met andere voedingspatronen waarbij veel groenten en fruit gegeten worden, maar wel gematigd minimaal bewerkt vlees, vis en ei. Het gaat echt alleen maar over het ongezond verklaren en van alles wat dierlijk van oorsprong is. De enige optie die geboden wordt is totaal overstappen op veganisme en geen gematigdere aanpak.
Wonder-testimonials
Uiteraard sluit What the health af met wonder-testimonials waarbij mensen na plantaardig dieet van twee weken al hun medicijnen aan de kant kunnen gooien en zich beter voelen dan ooit. Natuurlijk is het top om te laten zien hoe groot de impact van voeding kan zijn bij de meest uiteenlopende kwalen en ziektes, maar dit gaat wel heel kort door de bocht.
Naast een plantaardig dieet zijn er namelijk nog veel meer dieetvormen die dit resultaat geven en wellicht makkelijker en beter vol te houden zijn als instapmodel. Na twee weken volledig je leven omgooien is interessant om het effect te zien, maar wat doen zij de komende jaren gemiddeld. Uiteindelijk gaat het gedrag op de lange termijn het echte resultaat bepalen.
Het is cruciaal wat mij betreft om uit te leggen hoe je met dit dieet waarbij veel voedingsmiddelen geschrapt worden na jaren kunt voorkomen dat je een tekort opbouwt en waar je allemaal rekening mee moet houden. Dit werd totaal gebagatelliseerd in de documentaire en zelfs het belang van B12 kwam niet goed over. De echte makers van B12 zouden bacteriën zijn die we zouden hebben binnengekregen door het eten van gefermenteerde producten. Hier zit zeker een kern van waarheid in maar het moet echt harder benadrukt worden dat een veganist B12 moet screenen en suppleren wat mij betreft.
Heiligt het doel de middelen?
Ik vond de documentaire eigenlijk eerder een mooie fantasy film. Maar de hamvraag is natuurlijk: Heiligt het doel de middelen? Natuurlijk zit er ook een mooie missie achter de documentaire en de maker zal zeker een goed intentie hebben. Wat ik positief vond was:
- Een “whole foods” plantaardig dieet is minimaal bewerkt. Meer groente eten en minder ultrabewerkte voedingsmiddelenis wat mij betreft altijd een goed idee.
- Het thema milieu, het gevaar van de bio-industrie en dierenleed krijgt goede aandacht.
- De belangenverstrengeling bij allerlei grote organisaties werden weer mooi blootgelegd. Dit laat weer meer mensen zien dat je altijd je eigen gezonde verstand moet gebruiken en niet klakkeloos ieder advies volgen van een overheidsinstantie of wie dan ook (ja, ook niet van mij).
- Je kunt je gezondheid meer in eigen hand nemen door de leefstijl aan te passen.
- Prima om te laten zien dat als je geen dierlijke producten wil eten dan het mogelijk is een gezond voedingpatroon samen te stellen. Lees je echter zeer goed in en haal er liever nog een deskundige bij.
Al met al is het wat mij betreft om het even. Er zijn veel mensen in verwarring en zelfs een beetje bezorgd na een heel leven dierlijke eiwitten te consumeren, waardoor volgens een aantal “schreeuwende” geïnterviewden onherstelbare schade aan je lijf is ontstaan. Hier staan een aantal goede thema’s tegenover die nu aandacht hebben gekregen.
Ir. Ralph Moorman
Ps. Al je mijn reactie wil op een specifieke uitspraak of een onderzoek uit de documentaire What the health, zet deze dan even onder deze blog.
9 Reacties
Halverwege gestopt met kijken. Deze docu is een aanval op de zuivel en vlees industrie. Ze moeten gedacht hebben de mensen veel schrik aan te jagen en dat mocht ten koste gaan van de waarheid. Een ei eten gelijkstellen aan 5 sigaretten? Dan weet je gelijk met wie en wat je te maken hebt! Freaks.
Ik kan me geen terrein van expertise voorstellen dat complexer en meer tegenstrijdig en verwarrend is dan dat van voeding. Het een eten boven het ander maakt op korte termijn amper verschil, maar doet dat wel over een lange periode van jaren. Neem daarbij beweging/ training + aanleg en je hebt een complexe cluster van mededingers.
Het doel heiligt hier niet de middelen. Dit is de zoveelste foutieve vertoning gestuurd door een fancy modeverschijning op gebied van gezondheid die angst en leugen niet schuwt als inzetmiddel. Want waarom mensen te dik, te ongezond en te beroerd zijn is niet simpelweg toe te schuiven op eten en bewegen, laat staan op dierlijke producten in het byzonder.
[…] aandoeningen, kwalen, mentale problemen en zelfs overgewicht. Na de hype van de documentaire “What the Health” waarin dierlijke producten zo ongeveer de bron van alle kwaad zouden zijn krijgen in “de […]
[…] voeding en topsporters de hoofdrol hebben. Ow jee dacht ik, toch niet weer zo eentje als What the Health? Nee, The Game Changers zou veel beter zijn met een sterkere wetenschappelijke onderbouwing. Hmm, […]
Net ook gezien, en is alsof je weer een andere richting qua voeding hoort. Ik doe nu keto, JUIST hetgeen waarvan deze docu zegt ‘is slecht’, want, teveel vlees, en diabetes wordt ‘niet’ door suiker en koolhydraten veroorzaakt (??) terwijl… de cijfers toch wel aantonen dat een te hoog gehalte aan bewerkt voedsel, met veel koolhydraten, insuline boost, en insuline resistentie kan opwekken.
Zij zeggen hier dat het ‘door vet’ komt, ofwel, er zou een laagje vet ‘over de cel’ komen??? Blijkbaar even vergeten dat insuline resistentie komt door het veelvuldig ‘aanbieden’ van insuline aan een cel, waardoor de ‘poort’ op de cel blokkeert. Ik snap even niet hoe zij ‘vet’ als blokkade zien, want… ik heb er nog nooit van gehoord dat op celniveau, vet aan de buitenkant ‘blijft plakken’.
Anyhow… ALLE voorbeelden in deze docu…. waren mensen , die
1) overgewicht hadden
2) medicijnen slikten, veel zelfs zo te zien aan aantal potjes
3) verkeerde voeding hadden
Stappen over op plantaardig, genezen.
Nu…. nu komt de ‘bewijs’ voering… komt dit door plantaardig ‘only’ of… domweg omdat ze alle slechte dingen laten staan? Ditzelfde ‘bewijs’ voering heb je ook met keto, en eigenlijk met elk dieet…. het domweg overstappen op gezondere voeding helpt! Er werd nl niet bij gezegd wat ze eerst aten, alleen maar dat ze ‘vlees en melkproducten’ aten… niet … dat ze misschien veel chips, koekjes en wat dan niet aten…
Wat men hier nl beweert, beweren lui in ketogeen dieet branche ook! En mensen die welk ander dieet kiezen dito! Bij keto echter, daar zit een goede logica achter. Het hele ketosis verhaal, verlagen insuline pieken, minder honger hierdoor… is veel logischer dan het ‘vlees veroorzaakt kanker’ verhaal, wat, meestal op statistieken is gebaseerd… 15% verhoogde kans op… wat dus ook in houdt, 85% … geen effect (grappig he hoe statistieken werken).
Dat alle betrokkenen meer energie kregen, gezonder werden, is hoogstwaarschijnlijk gevolg van vermindering van calorien, vermindering van suikers, vermindering van alcohol, vermindering van bewerkt voedsel….
Het idiote is dat men hier zelfs ‘suiker’ niet als fout ziet, terwijl, grootste gros van de lui die overgewicht hebben, dat niet krijgen door vlees, maar… door te veel suikerproducten, het altijd honger hebben, is toch duidelijk een suiker/insuline issue.
Maar goed, is vrij makkelijk…. 2 weken zegt men ayh? Je kunt 2 weken nog wel volhouden… ik doe nu al 10 maanden keto, en dat had ik ook niet gedacht vol te houden (nl geen bier, koekjes, rijst, past, brood, niks…. )….
Ik ben afgevallen, voel me ‘ok’ (niet dat ‘voel me fantaaaaaaastisch’ ) , is vol te houden, maar… dit ga ik niet eeuwig volhouden.
Zoiets heb ik ook met dat veganistisch eten…. ga het misschien wel proberen, ik zit er al ‘dicht’ tegen aan, omdat ik al veel groentes eet, alleen nu nog vlees erbij (en hun ‘foute’ producten, zoals spek en kaas, ‘oeew kaas is het slechts’ hoor ik van hun hahaha).
Beste Ralph
Op je stie staat jouw missie. Zie tekst hieronder. Maar dat is toch precies waarover deze film gaat. Bewustwording, aanzetten tot denken.
Missie
Wij bewegen te weinig, wij eten steeds ongezonder. Producenten bewerken ons eten zwaar en voorzien voeding van additieven – met als doel: patenten verkrijgen en winsten maximaliseren. Deze voeding staat zó ver verwijderd van de natuur dat ik dit zie als een experiment met de bevolking waar vrijwel niemand bewust voor gekozen heeft.
Dit moet anders.. Het is mijn ambitie om mensen bewust te maken van onze ongezonde leefstijl – wat leidt tot een ‘hormonale disbalans’ die veel gezondheidsklachten veroorzaakt.
Ik waarschuw consumenten en wijs producenten op hun verantwoordelijkheden. Daarnaast adviseer ik bedrijven over het belang van een gezonde leefstijl van werknemers en help ik levensmiddelenconcerns bij het ontwikkelen van eerlijke alternatieven die passen bij de huidige samenleving en tijdsgeest.
Daar zou het over moeten gaan en dan zou je tot de conclusie moeten komen dat er vele wegen naar Rome zijn met betrekking tot gezondheid, met en zonder dierlijke producten. Hormoonfactor kan zowel met als zonder dierlijke producten bijvoorbeeld al moet je bij veganisme wel goed opletten.
Deze filmmakers hebben echter een activistische agenda mbt dierenleed en duurzaamheid en ‘misbruiken’ daar het thema gezondheid voor. Dat vind ik bedriegen en dus zie ik het graag anders.
Bedriegen?? Kort door de bocht, de resultaten van 2 weken vegan te zijn?. Zucht. Niets van al de omkoperij en de reden waarom er geen interviews mogen gegeven worden, de dokters die weglopen als ze geconfronteerd worden en de bekendmaking van de sponsors komt hier aan bod. Het is duidelijk uit welke hoek deze wind waait.
Ik ben het helemaal eens met je analyse. Wat ik me wel afvraag is de claim dat je met een veganistische leefstijl al de genoemde ziektes kunt voorkomen of zelfs genezen. Neem bijvoorbeeld reumatoïde artritis, kun je dat echt verlichten of genezen door een veganistisch, vegetarisch of gezonder voedingspatroon?